به گزارش تمدن لر به نقل از وسیم لرستان، موضوع اشتغال و نقش آن در ابعاد مختلف زندگی افراد بسیار مهم و حیاتی است و داشتن یک شغل مناسب برای تامین نیازهای اولیه در وهله اول و رفاه در وهله دوم از ضرورت‌های یک جامعه ایده‌آل محسوب می‌شود.
در نقطه مقابل بیکاری از مهم‌ترین عوامل در شکل‌گیری و بروز آسیب‌های فردی و اجتماعی است که تبعات آن دامنگیر جامعه می‌شود.
لرستان از دیرباز به عنوان یکی از استان‌های بیکار و مهاجرفرست شناخته می‌شود و آمارهای سالانه شاخص‌های بیکاری، فقر و فلاکت در آن همیشه خبرساز بوده است.
سمانه حسن‌پور، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی لرستان پنجم آبان ماه جاری، در نشست شورای توسعه و برنامه‌ریزی استان با اشاره به آمار مهاجرت در لرستان گفت: رقم خالص مهاجرت استان بالای 6000 نفر در سال است که نشان می‌دهد لرستان، مهاجرفرست‌ترین استان کشور است.
وی گفت: رتبه استانی لرستان در نرخ بیکاری، شش است، نرخ بیکاری فصل تابستان در کشور 7.5 و در لرستان 10.5 است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی لرستان افزود: لرستان سابقه طولانی در بیکاری دارد، به گونه‌ای که همواره رتبه یک تا سه کشور را داشته است که در واقع این نشان می‌دهد دچار رکود تورمی هستیم و باید تمرکز را روی فعالیت های اقتصادی بگذاریم.
اظهارات حسن‌پور و آمارهای ریز و درست و وقت و بی‌وقت مرکز آمار ایران و سایر مراجع رسمی و غیررسمی، همه نشان‌دهنده پدیدیه‌ای نامیمون تحت عنوان هرز رفتن سرمایه انسانی است؛ آنهم در استانی با ظرفیت‌های بی‌بدیل کشاورزی، معدن، گردشگری و ... اما فارغ از کم‌کاری و بی‌برنامه‌گی مسئولان ادوار مختلف و نگاه دایه‌انگارانه دولت‌ها به لرستان، در نگاه به استان‌های توسعه‌یافته و صنعتی چنین استنباط می‌شود که ریشه این بحران اجتماعی و بحران‌های دیگر ناشی از آن از قبیل مهاجرت نیروی کار را باید در عوامل دیگری نظیر فرهنگ کار جستجو کرد.
در این راستا با دکتر مجتبی ترکارانی، جامعه‌شناس و کنشگر اجتماعی گفت‌وگو می‌کنیم.
وی از بیکاری به‌عنوان مادر همه مسائل استان یاد کرد و افزود: بیکاری نقطه مشترک همه مسائل روانی، خانوادگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است و به عنوان یک دغدغه جدی در سطح خرد و کلان مطرح می‌شود.
این کنشگر اجتماعی با بیان اینکه لرستان جامعه‌ای نیمه‌سنتی و نیمه‌مدرن است، اظهار کرد: نیروی کار در لرستان به تبع شرایط تاریخی، از یک شیوه تولید روستایی و عشایری آزاد شده و طبیعی است که بسیاری از این نیروی کار که در سن 15 تا 65 سالگی قرار دارند و بی‌سواد بوده و یا در صورت باسوادی نیز فاقد مهارت‌های تخصصی و کارآفرینی است؛ حتی در صورت دارا بودن مهارت تخصصی و دانشگاهی قابلیت جذب ظرفیت خود را در استان ندارند.
این جامعه‌شناس به پدیده مهاجرت در استان اشاره کرد و نبود زمینه مساعد کسب و کار در حوزه‌های گردشگری، تولید و خدمات مولد و ضعف در کشاورزی را از عوامل این پدیده دانست و گفت: همین امر سبب شده تا تمام نیروی افراد برای پیدا کردن شغل به سمت ادارات دولتی سوق یابد و بنابراین ادارات دولتی تحت فشار قدرت‌های سیاسی مجبور به پذیرش افراد غیرشایسته سفارشی شده، و افراد شایسته و بدون حامی سیاسی در این بازی به حاشیه رانده شده‌اند.
وی تصریح کرد: این استخدام‌های غیرضابطه‌مند سبب شده تا سازمان‌های دولتی زیر بار فشار تحمیل نیروها تغییر شکل داده و از کارایی و بهره‌وری مناسب برخوردار نباشند و با مازاد نیروهای ناکارآمد مواجه شوند و در نقطه مقابل امکان تعدیل نیرو نیز وجود ندارد.
این جامعه‌شناس و تحلیلگر اجتماعی، ضعف فرهنگ کار را از عوامل جدی در بروز بیکاری عنوان کرد و گفت: علاوه بر غلبه فرهنگ شیوه تولید عشایری و روستایی بر محیط کار و عدم سازگاری مناسب با فرهنگ کسب و کار تولیدی و صنعتی، در سال‌های اخیر نیز بخاطر رشد بیکاری و گرایش شدید جامعه به کار دولتی، فرهنگ کار به شدت تخریب شده است و همه خواهان پیشرفت و ترقی سریع در یک کار دولتی هستند.
وی با بیان اینکه نمی‌توان این حجم بالا از بیکاری را با سرمایه‌گذاری اقتصادی در کوتاه‌مدت پاسخ داد، تصریح کرد: نباید جامعه را با وعده‌های پوچ مشغول و عمر افراد را تلف کرد از این‌رو ضرورت دارد دولت با تعیین بیکاری به عنوان یک مساله مهم سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی به مساعدکردن فضای کسب و کار و سرمایه‌گذاری توجه کرده و راه را برای مشاغل و کسب و کارهای کوچک و متوسط همپا با یک استراتژی توسعه‌ای پایدار باز کند.
ترکارانی، تعریف ظرفیت‌هایی نظیر گردشگری به عنوان محور توسعه را متذکر شد و گفت: می‌توان مشاغل خدماتی و حتی تولیدی گسترده‌ای را در ذیل این رهیافت تعریف کرد؛ ولی این موضوع نیاز به توسعه در سطح کلان دارد تا هم باراشتغال اصلی استان را تا حدی جذب و هم راه را برای درآمدزایی استان هموار کند.
وی بر ضرورت توانمندسازی فارغ‌التحصیلان دبیرستانی و دانشگاهی و آموزش مهارت‌های حرفه‌ای به آنان تاکید کرد و گفت: ایجاد همکاری‌های موثر و ارگانیک بین سازمان فنی و حرفه‌ای کشور در راستای توانمند کردن فارغ‌التحصیلان دبیرستانی و دانشگاهی برای کسب یک مهارت در کنار کسب مدارک تحصیلی می‌تواند در پیدا کردن شغل موثر باشد زیرا آموزش‌های دانشگاهی فاقد توان و مهارت کارآفرینی یا جذب یک شغل در نظام اقتصادی هستند.
این کنشگر اجتماعی اصلاح چارچوب‌های فرهنگی کار را از نیازهای ضروری جامعه برشمرد و گفت: با توجه به اینکه فرهنگ کار در سطح ملی و محلی به شدت تضعیف شده است؛ تغییر و تحول در آن نیازمند اقداماتی در سطح ملی است؛ مساله اصلی در کاهش بیکاری چگونگی ایجاد فضای مناسب کسب و کار و زمینه‌سازی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مناسب برای سرمایه‌گذاری است تا بتوان فشار اصلی اشتغال را بر روی حوزه کشاورزی و ادارات دولتی آزاد و از این انرژی در جای مناسب با بهره‌وری بالا استفاده شود.
کارگرکارخانه لوازم خانگی
براساس این گزارش، موضوع فرهنگ کار، به عنوان یکی از محورهای یکصد و سی‌امین جلسه شورای فرهنگ عمومی استان مطرح شد و اعظم روانشاد، دبیر شورای فرهنگ عمومی استان در این جلسه با اشاره به اینکه فرهنگ کار باید از طریق مشارکت‌های اجتماعی ارتقا پیدا کند، افزود: با توجه به آمار بالای بیکاری در لرستان، ورود این مسئله در دولایه مدیران و سیاست‌گذاران ضروری است.
وی بر ضرورت تبیین و ترویج ارزشمندی نقش کار و ارتقای مؤلفه‌های فرهنگ کار برای عموم جامعه تأکید کرد و افزود: این مسئله به‌عنوان یکی از چالش‌های استان در برش فرهنگی احصا شده و در کارگروه‌های چهارگانه شورای فرهنگ عمومی راهکار‌های پیشنهادی مطرح و در شورا بیان و برای دریافت مصوبه مطرح خواهد شد؛ با عنایت به موارد پیش‌گفت، چنین تلقی می‌شود که نسخه‌های کوتاه‌مدت و مقطعی نتوانسته است تاثیری بر توقف روند افزایش بیکاری در استان داشته باشد.
از سوی دیگر آمارهای غیرواقعی کارآفرینی در استان بر مبنای تسهیلات پرداخت شده بانک‌های عامل و نهادهای حمایتی که تجربه نشان داده است بسیاری از این تسهیلات در اختیار افراد غیر و بنگاه‌های صوری قرار گرفته است، نیز مزید بر علت شده و برنامه‌ریزی در این راستا را با یک آشفتگی آماری مواجه کرده است.
به نظر می‌رسد یکی از بهترین راهکارها در ترویج فرهنگ کار، آموزش‌های مهارت، اعتماد به نفس، خوداتکایی، کار جمعی و ریسک‌پذیری به جامعه جوان و مولد باشد.
موضوعی که در سال‌های اخیر به صورت ناقص شروع شده است اما نیاز به توجه بیشتر دارد.
دیگر راهکار در این رهگذر، فرهنگسازی خوداشتغالی و تغییر تفکر وابستگی به اشتغال دولتی است که از طریق بسترهای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی قابل اجراست.
تحلیل: سعیده خورشیدوند
http://tamadonlor.ir/fa/News/24712/تلخ-اما-واقعی؛-لرستان،-مهاجرفرست‌ترین-استان-کشور