چاپ

از آیین‌های نوروز در لرستان می‎توان از گَردیله، نوروزی‌خوانی، الفه و برات، چهارشنبه‌سوری، کوسه‌سوار، پخت برساق، سفره هفت‌سین، شنبه و سیزودر، عیدمبارکی و ... نام برد.

به گزارش پایگاه خبری تمدن لر به نقل از ایکنا از لرستان، مردم لرستان یک هفته قبل ‌از نوروز «کاردُرُسی» می‌‎کنند، زن خانه با کمک دختران و همسایگان «گردیله» (خانه‌تکانی) می‎گیرد. در و پنجره و دیوارهای خانه را گردگیری و تمیز می‎کنند و اشیایی را که مدت یک‌سال حرکت نداده‌اند جابه‌جا می‌‎کنند. به نام هر نفر و به نیت سلامتی افراد خانواده دانه‌های بذر گندم، کنجد، عدس و ... را در بشقاب و یا ظروف دیگر خیس می‌‎کنند تا سبز شوند. شیرینی و نقل و آجیل به اندازه کافی تهیه می‌کنند.

معمول‌ترین نان شیرینی خرم‎آبادی‌ها در عید نوروز به‌ غیر از کلوچه آردی و برنجی «کاک» مخصوص خرم‌آباد و بروجرد است که زن کاک‌پز در یکی ‌از خانه‌ها مشغول پختن آن می‎شود همسایگان هرکدام خمیر آماده شده خود را که مخلوطی از آرد و شکر و روغن است آورده و شب و روز در مدت ده تا پانزده روز به نوبت کاک می‌پزند و هر نفر به میزان وزن خمیرش به کاک‌پز دستمزد می‌‎دهد.

پس ‌از خانه‌تکانی و تهیه احتیاجات ایام عید و دوختن لباس‌های نو خود را برای انجام مراسم بعدی آماده می‌کنند.

جمعه آخر سال/ شب اَلِفه(عرفه)

اهالی لرستان عصر آخرین پنج‌شنبه سال را «جمعه آخر سال» می‎‌گویند که با پوشیدن لباس نو و مقداری حلوا، نقل و خرمای نذری بر مزار خانوادگی خویش گرد می آیند و مراسم ویژه آخر سال را در قبرستان انجام می‌‎دهند.

عصر یک روز قبل‌ از شب عید را در خرم‎آباد (اَلِفه) می‎گویند در این شب نیز مراسمی نظیر شب جمعه آخر سال انجام می‌دهند و در قبرستان بر مزار عزیزان‌شان گرد می‎آیند چیزی‌ که در این روز و جمعه آخر سال جالب توجه و دیدنی است کودکانی هستند که با لباس مخصوص درویشی از جمله پیراهن سفید بلند، جلیتقه، کلاه و کشکول و تبرزین به نام «درویش» سر راه می‎ایستند و هر کس که نذری دارد مبلغی پول در کشکول آن‌ها می‎ریزد که بعداً این پول‌ها به تهیدستان سپرده می‎شود.

این دراویش کوچک با نیت مادر یا یکی ‌از افراد خانواده از سه تا هفت سال درویش هستند تا خداوند متعال آنان را از حوادث و بلایا دور فرماید و پایدار بمانند.شب عید نیز همین مراسم در قبرستان انجام می‎شود و این مراسم پی در پی و با حضور مردم در قبرستان وابستگی شدید و حق‌شناسی آنان را نسبت به عزیزان از دست رفته‎شان نشان می‎دهد.

روز گردش / عیدمبارکی و عیددیدنی

پس‌ از مراسم تحویل سال و سر کشیدن در قرآن مجید مردم لرستان اول فروردین را «روز گردش» می‎گویند.در این روز در روستاها و مناطق عشایرنشین مردان همه با هم در خانه مسن‌ترین و معتمدترین فرد آبادی یا خانواده گرد می‌آیند.

خرم‌آبادی‌ها در عیددیدنی و برخورد با هم در ایام نوروز جملاتی صادقانه و ساده را از این قبیل «مارک با وِجون خوت و بچونت و برارونت» (مبارک باشد، به جان خودت و بچه‌ها و برادرانت)، «سال و ما خوشی»(سال و ماه خوشی داشته باشی)، «خوش بگذرونی»(خوش بگذرانی) را رد و بدل می‎کنند.

شنبه بدر و سیزودر

مردم لرستان اولین شنبه سال را همچون سیزده بدر جشن می‎گیرند و این روز را در کمال شادی و سرور در دشت و صحرا و باغ‌های زیبای اطراف شهر می‎گذارنند و عقیده دارند که اولین شنبه سال را نباید کار کرد و باید همچون سیزده بدر به دامن طبیعت پناه برد و عظمت خدای متعال را در آیینه طبیعت دید.

به‌ مناسبت این روز و این اعتقاد، ترانه‌ای دارند با این مفهوم «شمه نه کار نه بار»(شنبه نه کار کردن و نه بار کردن)، «شمه عروس نار وَ مال شمه و شکار»(شنبه عروس به خانه نیاور، شنبه به شکار برو».

در لرستان سیزده بدر را در روز چهارم فروردین جشن می‎گیرند، یعنی روز اول فروردین یا روز عید و گردش را به حساب نمی‎آورند و می‎گویند سیزده بعد از عید سیزدهم فروردین را «سیزه غریوو»(سیزده بدر غیر بومی‎ها) می‎دانند.

در روز سیزده بدر یا چهاردهم فروردین اهالی یا اقوام و همسایگان خود در دشت و صحرا و باغ‌های دور و نزدیک اطراف شهر و روستاها فرش پهن می‎کنند و با صدای ساز و دهل «دس»(آیین محلی و گروهی) می‎گیرند و «حرازگو»(تاب) بازی می‎کنند.مردان جوان سرگرم بازی‎های محلی می‎شوند، از جمله بازیپرو(کوشک) جوزو قاوو و ... بازی‎ها را چنان جدی و باشور و هیجان انجام می‎دهند که واقعاً دیدنی و شادی‎آفرین هستند.خوراکی‎های این روز به غیر از کاک و کلوچه و آجیل شب عید عبارتند از باقلی‌پلو با گوشت و مرغ، لبنیات و دوغ تازه، در این روز سبزه‌های سفره هفت‌سین را همراه آورده و به آب‎های روان می‎سپارند با این امید که درد و بلا را به آب داده باشند.

در قدیم رسم بود از دهم تا پانزدهم اسفندماه افرادی فرهیخته و باسواد به ‌عنوان جارچی یا نوروزخوان سوار بر اسب در روستاها و داخل آبادی‌ها کوچه به کوچه می‌گشتند و با خواندن اشعاری خبر آمدن عید نوروز را به مردم می‌داد و روزهای باقیمانده به عید و سال‌ تحویل را جار می‌زدند و برخی از مردم نیز به آن‌ها یک‌ کاسه گندم، پول یا تخم‌مرغ هدیه می‌دادند.