بزرگنمایی:
پایگاه خبری تمدن لر به نقل ازپایگاه خبری میرملاس - یادداشت: امین آزادبخت- دره باستانی خرم‌آباد، در دل رشته‌کوه‌های زاگرس، تنها یک پدیده‌ی طبیعی نیست؛ موزه‌ای زنده از تاریخ، فرهنگ و حیات انسانی است. وجود «غارهای هفت‌گانه پیش از تاریخ» در این محدوده، اهمیت ثبت جهانی این دره را دوچندان کرده است؛ مسیری که اگر هوشمندانه طی شود، می‌تواند لرستان را به قطب نوین گردشگری پایدار ایران بدل کند.
دره خرم‌آباد با گستره‌ای از مناظر طبیعی بکر، پوشش جنگلی متراکم، رودخانه‌های دائمی، چشمه‌سارها و صخره‌هایی چشم‌نواز، یکی از ارزشمندترین زیست‌بوم‌ها در غرب ایران به شمار می‌رود. اما آنچه این دره را از دیگر مناطق گردشگری متمایز می‌سازد، تنها زیبایی‌های طبیعی آن نیست؛ بلکه لایه‌های تاریخی و باستان‌شناسی پنهان در دل این دره، آن را به میراثی بی‌همتا تبدیل کرده است.
وجود غارهای هفت‌گانه پیش از تاریخ در خرم‌آباد شامل غار کلدر، قمری، گیلوران، یافته، کنجی و دو پناهگاه صخره‌ای گرترجمه و پاسنگر، نشان‌دهنده‌ی استقرار انسانی در این منطقه طی ده‌ها هزار سال گذشته است. آثار کشف‌شده در این غارها، از ابزارهای سنگی و بقایای انسانی گرفته تا شواهد تدفین و سکونت، لرستان را به یکی از کانون‌های کلیدی مطالعات دوران پارینه‌سنگی در غرب آسیا بدل کرده است.
چنین مجموعه‌ای از میراث طبیعی و فرهنگی، کمتر در کشوری همچون ایران یک‌جا یافت می‌شود. ثبت جهانی این محدوده می‌تواند لرستان را هم‌ردیف با سایت‌های باستانی مشهور دنیا مانند آلتامیرا در اسپانیا و شووه در فرانسه قرار دهد و بستر مناسبی برای جذب گردشگران بین‌المللی، پژوهشگران و مستندسازان فراهم آورد.
اما اهمیت ثبت جهانی، فقط به دیده‌شدن خلاصه نمی‌شود. این عنوان بین‌المللی، مسئولیتی بزرگ برای حفاظت علمی، مشارکت جامعه محلی، آموزش راهنمایان، توسعه زیرساخت‌های پایدار و مدیریت اصولی گردشگری به همراه دارد. در واقع، این فرصت می‌تواند به الگویی برای گردشگری مسئولانه و میراث‌محور در کشور تبدیل شود.
در این مسیر، نهادهای مسئول همچون اداره‌کل میراث فرهنگی، استانداری، شهرداری، دانشگاه‌ها و سمن‌های بومی باید با انسجام و درایت عمل کنند. از سوی دیگر، نقش رسانه‌ها در مطالبه‌گری، آگاهی‌بخشی و جلب حمایت عمومی برای این پرونده، حیاتی است.
دره خرم‌آباد با در بر داشتن غارهای هفت‌گانه‌ی پیشاتاریخ، تنها یک جاذبه محلی نیست؛ بلکه شایسته جایگاهی در فهرست میراث جهانی یونسکو است. اگر لرستان بخواهد به جایگاهی شایسته در نقشه گردشگری و هویتی کشور برسد، ثبت جهانی این گنجینه، نقطه آغاز تحول خواهد بود. اکنون زمان آن رسیده که این سرمایه تاریخی، با تصمیمی هوشمندانه به میراثی جهانی تبدیل شود و لرستان را بر بلندای توجه بین‌المللی بنشاند.