بزرگنمایی:
معلم بودند و عشق به تعلیم و تعلم در میان آن‌ها موج می‌زد. اما در دهه ۶۰، فضا و زمان حضور در جبهه بود، این بارمعلمان فضای درس و مشق را به کنار توپ و تانک بردند تاسرمشق جهاد را به طور عملی به شاگردانشان املا کنند.
یادداشت-فاطمه کردعلیوند-تمدن لر، چه بسیار معلمانی که وقتی تنور جنگ تحمیلی شعله‌ور شد، جزو نخستین قشرها با اعلام جهاد معمار کبیر انقلاب حضرت امام خمینی(ره) برای حضور در جبهه‌ها احساس تکلیف کردند و پای تعلیم و تربیت را نیز به عرصه جهاد و مقاومت باز کردند و گاهی نیز با دانش‌آموزانشان جهاد دفاعی را در کنار جهاد علمی سرمشق کردند.
البته کم نبودند معلمانی که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، درس ایستادگی و مقاومت در برابر ظلم را به شکل عملی به دانش‌آموزانشان نشان دادند؛ از حضور فعال در تظاهرات علیه رژیم پهلوی تا دستگیریشان توسط ساواک و شهید شدنشان در راه انقلاب. خیلی از آن‌ها در فضای هشت سال دفاع مقدس هم حضوری پرشور از خود نشان دادند و بعد از آن نیز در عرصه سازندگی و پیشرفت ایران گام‌های استوار برداشتند و نسلی را تحویل جامعه اسلامی دادند که بعد از 40 و چند سال از انقلاب نام و آوازه ایران اسلامی را در سراسر جهان خوشنام کرده‌اند. این در حالی است که هنوز عرصه جهاد عملی با جهاد علمی در میان معلمان زنده است و آن حضورشان در قامت مدافعان حرم و شهدایی است که در راه دفاع از حرم اهل بیت(ع) به فیض شهادت نائل آمدند.
پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی، مهمترین حادثه قرن و دفاع مقدس به‌عنوان مهمترین رویداد بعد از پیروزی انقلاب در رتبه‌بندی حوادث حساس و سرنوشت‌ساز تاریخ پرفرازونشیب عصر حاضر است.
معلمان و فرهنگیان در طول تاریخ انقلاب اسلامی به خصوص در شکل‌گیری انقلاب و تبیین فرامین حضرت امام(ره) نقش بسزایی داشتند.
همه مردم در دوران دفاع مقدس حضورشان به سبب غیرت دینی و معنوی بود که به واسطه انقلاب اسلامی و رهبری، همچون موج‌های خروشان و توفنده، عرصه را بر دشمن تنگ کردند و به جهانیان فهماندند که مردم ایران مولای‌شان امام حسین (ع) است و از شهادت و ایثار در راه خدا ترسی ندارند و در مقابل دشمنان هرگز از پای نخواهند نشست و شعار «هیهات‌من‌الذله» یک الگو و یک نماد اصلی برای مسلمانان در طول تاریخ است.
معلم‌ها نیز به عنوان قشری از جامعه در کنار دیگر اقشار در عرصه دفاع مقدس نقش‌آفرینی کردند و نه فقط در مدرسه درس، بلکه در صحنه نبرد و زندگی، درس عملی از خودگذشتگی و ایثار نشان دادند.
در موفقیت انقلاب اسلامی چه دوران آغازین و چه در دوران پس از انقلاب دانشآموزان و معلمان بسیاری بودند که در تمامی این صحنه‌ها حضور داشته و ایفای نقش نمودند.
تربیت و آموزش دو مقوله بسیار مهم برای رسیدن به پیشرفت در هر جامعه‌ای محسوب می‌شوند. این دو مقوله حتی در دوران دفاع مقدس نیز به دست فراموشی سپرده نشد و به‌نوعی جنگ و دفاع مقدس یک دانشگاه انسان‌سازی بود. در این دانشگاه رزمندگان آموزه‌های انسانی بسیاری آموختند و در امتحان الهی شرکت کردند.
یکی از ابعاد مهم دفاع مقدس که آن را در تاریخ کشورمان ماندگار کرده جنبه های فرهنگی و نقش تربیتی و هویت آفرینی آن است اقشار و گروههای مختلفی در آن مقطع تاریخی نقش آفرینی کردند شاید یکی از مهمترین نقش آفرینی ها از آن دانش آموزان و معلمان بوده است 36 هزارشهید دانش آموز و 4 هزار معلم شهید دفاع مقدس نقش اساسی در آن حادثه مهم تاریخی دا شتند به طوری که کتاب و قلم و دفتر شان را به سنگرها آوردند و هرچنان که دو شادوش سایر رزمندگان میجنگیدند، به پیش برد علم و دانش کشورشان همت گماشتند اکنون با گذشت سه دهه از آن رویداد بزرگ تاریخی همچنان ارزش آفرینی ها و دستاوردهای فرهنگی آن دوران مبنای مهمی برای تربیت انسان با هدف دستیابی به حیاط طیبه است که روح حاکم بر سند تحول بنیادین در آموزش و پروش است.
عرصه آموزش و پرورش با مجموعه توانایی‌ها و توانمندی‌هایش و حجم عظیم از نیروی انسانی پرشور، با نشاط، با انگیزه و توانای خود، ذخیره‌ای بزرگ و پایان‌ناپذیری برای هر حرکت ملی و عمومی محسوب می‌شود.
امروزه کشور اسلامی ایران با ورود به گام دوم انقلاب و پشت سر نهادن گام چهل ساله اول خود، بیش از پیش به دقت در عرصه پرورش و تربیت نیاز دارد و باید با رهنمود‌های رهبر فرزانه که بی‌شک راهبردی و کاربردی هستند و با توجه به اسناد فرادستی ادامه راه را با سربلندی و نیل به آرمان هایش با درایت و تلاش معلمان متعهد طی کند.
دفاع مقدس به عنوان یکی از بزرگترین و تاثیرگذارترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران، بخش مهمی از هویت ملی و دینی کشور ما را شکل داده است. این واقعه تاریخی، صرفاً یک جنگ نظامی نبود، بلکه میدانی برای ظهور و تقویت ارزش‌های انسانی و معنوی مانند ایثار، شجاعت، مقاومت و وحدت ملی بود.
نسل‌های گذشته این ارزش‌ها را در خون و جان خود حس کردند، اما برای نسل‌های جدید که تجربه‌ای از آن دوران ندارند، مسئولیت انتقال این میراث فرهنگی و معنوی بر عهده نظام آموزشی است. در این میان، نظام آموزش و پرورش نقشی کلیدی در حفظ و زنده نگه داشتن این ارزش‌ها دارند.
در نهایت، هدف اصلی آموزش و پرورش در زنده نگه داشتن ارزش‌های دفاع مقدس، این است که دانشآموزان نه فقط با تاریخ این دوران آشنا شوند، بلکه ارزش‌های انسانی و اخلاقی برآمده از آن را در زندگی خود پیاده کنند. این فرآیند نیازمند تعامل فعال میان کتب درسی، معلمان و محیط‌های آموزشی است تا نسل آینده بتواند به عنوان حافظان این میراث ارزشمند، به تقویت بنیان‌های هویتی کشور کمک کند. دفاع مقدس نه تنها بخشی از گذشته، بلکه چراغ راه آینده است و آموزش و پرورش وظیفه دارد این چراغ را همیشه روشن نگه دارد.